ทะเลสาบของโลกเป็นตำแหน่งหลัก ที่กักเก็บน้ำจืดไว้บนพื้นผิว แต่ส่วนใหญ่เกิดจากการถอยตัวของธารน้ำแข็ง น้ำจืดส่วนใหญ่ของโลกถูกแช่แข็งในรูปของธารน้ำแข็งและแผ่นน้ำแข็ง และจะรุนแรงมากขึ้นในช่วงยุคน้ำแข็ง ที่ซึ่งขั้วโลกจะขยายใหญ่ขึ้นและแผ่ขยายลงไปถึงละติจูดเส้นศูนย์สูตรมากกว่าตำแหน่งปัจจุบัน เมื่อยุคน้ำแข็งสิ้นสุดลง น้ำแช่แข็งส่วนใหญ่ละลาย  ทะเลสาบไบคาล ทำให้ธารน้ำแข็งกัดเซาะเป็นทางและเกิดการกัดเซาะด้วยการละลายของน้ำแข็ง (และปริมาณน้ำฝนที่ตามมาและการเปลี่ยนแปลงตามฤดูกาล) ซึ่งนำไปสู่การก่อตัวของทะเลสาบ (และแม่น้ำ) และรูปแบบการระบายน้ำที่ตามมาทำให้เกิดทะเลสาบเพิ่มเติม ตัวอย่างเช่น เกรตเลกส์ทั้งหมดซึ่งเป็นน้ำจืดที่โดดเด่นที่สุดในอเมริกาเหนือ ล้วนเป็นผลมาจากการระบายน้ำของแม่น้ำเซนต์ลอว์เรนซ์